خاکهای آهکی از دیدگاه کشاورزی به دلیل وجود مقدار قابل توجهی کربنات کلسیم (CaCO₃) یا آهک در ترکیب آن‌ها، جزء خاکهای نیازمند اصلاح محسوب می‌شوند. این خاکها به دلیل اثرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آهک بر خصوصیات خاک، برای کشاورزی چالش‌های خاصی دارند. بطور خوشبینانه چنانچه مقدار آهک در آزمایش خاک بیشتر از ۱۰ درصد باشد این خاک آهکی بوده و نیاز به اصلاح دارد. ضعف عمومی، زردی، کم برگی و ریز برگی گیاه، خشک شدن گیاه در شرایط حاد، کاهش دسترسی گیاه به برخی عناصر غذایی خاک، کاهش جذب پتاسیم و در مواردی منیزیم توسط گیاه، کاهش فسفر قابل دسترس گیاه، کاهش قابلیت دسترسی و جذب عناصر ریزمغذی و غیره از جمله مشکلات عمومی کشاورزی در این خاکها می‌باشد.
مشخصات خاکهای آهکی
- pH بالا: خاکهای آهکی معمولاً pH بین ۷.۵ تا ۸.۵ دارند که آن‌ها را قلیایی می‌کند. این قلیائیت می‌تواند دسترسی به بسیاری از عناصر غذایی مانند فسفر، آهن، روی، منگنز و غیره را مختل نماید.
- ساختار خاک: ساختار خاکهای آهکی معمولاً متراکم و سنگین است، اما وجود آهک می‌تواند تخلخل را در برخی موارد افزایش دهد.
- عدم دسترسی به برخی عناصر غذایی: خاکهای آهکی معمولاً دارای کلسیم زیادی هستند که به رشد گیاه کمک می‌کند. اما عناصری مانند فسفر و ریز مغذی‌هایی مانند آهن، روی و منگنز به دلیل رسوب در pH بالا تثبیت شده و برای گیاه غیرقابل دسترس می‌شوند.
- زهکشی: این خاکها به طور معمول زهکشی خوبی دارند، اما چنانچه متراکم باشند، می‌توانند مشکل زهکشی و تهویه برای ریشه ایجاد نمایند.
- فعالیت زیستی: قلیائیت بالا می‌تواند فعالیت برخی از میکروارگانیسم‌های مفید خاک را کاهش دهد.
مدیریت کشاورزی خاکهای آهکی
- افزودن ماده آلی بویژه اسید هیومیک: ماده آلی می‌تواند ظرفیت تبادل کاتیونی را افزایش دهد و به آزادسازی تدریجی عناصر غذایی کمک کند.
- استفاده از کودهای با اسیدیته پایین و کلاتهای ریز مغذی: کود اوره فسفات، کودهای سولفاته، کودهای کلاته مانند EDDHA-Fe برای تامین آهن مؤثر هستند. استفاده از کودهای حاوی روی و منگنز نیز توصیه می‌شود.
- اصلاح pH: استفاده از مواد اصلاح‌کننده مانند اسیدهای کشاورزی با دوز مناسب می‌تواند به کاهش قلیائیت کمک کند.
- روش مناسب آبیاری و زهکشی: مدیریت دقیق آبیاری برای جلوگیری از شوری ثانویه و تهویه مناسب خاک ضروری است.
- انتخاب گیاهان مقاوم: کشت گیاهانی که تحمل بیشتری به خاکهای آهکی دارند (مانند زیتون، انجیر و بادام).
- مدیریت کوددهی مناسب
- استفاده از کودهای بیولوژیک جهت بهبود کیفیت خاک
- کاهش انواع تنش‌های محیطی و زیستی